Stanisław August Poniatowski, medal nagrodowy Merentibus wagi 13 dukatów, Warszawa
Opis
Aw.: Głowa króla w prawo. Pod szyją monogram IPH. W otoku: STANISLAUS AUGUSTUS DG REX POLONIAE M D LITUA
Rw.: 3 splecione wieńce z gałązek oliwnych, laurowych i dębowych. Łacińska dewiza: MERENTIBUS (zasłużonym)
Medal nagrodowy MERENTIBUS został przez króla ustanowiony w 1766 roku. Jego wykonanie powierzono Janowi Filipowi Holzhauesserowi, nowo zatrudnionemu w mennicy warszawskiej rytownikowi i medalierowi. Była to jedna z jego pierwszych prac medalierskich w służbie króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Medal MERENTIBUS był przyznawany ludziom nauki i wynalazcom, oraz zasłużonym w różnych dziedzinach wiedzy i sztuki. Wybijano go w złocie, srebrze i brązie.
Opisywany jest kolejną, późniejszą wersją tego medalu. Stempel został wykonany przez medaliera w 1784 roku. Jak wynika z zapisków Antoniego Schrödera, byłego mincerza warszawskiego, opublikowanych w 1797 roku, stało się to po tym, gdy stemple do poprzednich medali uległy zniszczeniu. Medal w tej wersji ikonograficznej był wybijany niemal do końca panowania króla Stanisława Augusta.
Medale nagrodowe tej odmiany bite w złocie, są bardzo rzadkie. Wystawiony zasługuje na szczególną uwagę. Ma bowiem największą wagę wśród wszystkich znanych egzemplarzy, które ważą około 12 dukatów. Jest to jedyny znany egzemplarz złoty o wadze 13 dukatów. Nie można wykluczyć, że było to pierwsze odbicie stempla, kiedy to dopiero ustalano standard wagowy dla tego typu medali nagrodowych, odpowiadający 12 dukatom.
Medale o wadze 12 dukatów znane są z historycznych kolekcji Z. Chełmińskiego, oraz F. Mańkowskiego. Posiadał taki egzemplarz Adam Styka, którego zbiór wyłącznie złotych polskich monet i medali licytowano w 1960 roku. Dwunastodukatowy egzemplarz jest też w kolekcji E. Hutten-Czapskiego w Krakowie .
Ekstremalnie rzadki, duży złoty medal. Niespotykana waga medalu. Piękny egzemplarz, lustro mennicze na całej powierzchni, niewielkie rysy w tle, wyśmienita prezencja.
Raczyński 497; Więcek. 9