Król Stanisław Poniatowski ustanowił w 1765 roku order św. Stanisława i został jego pierwszym Wielkim Mistrzem. Chciał w ten sposób wyjść naprzeciw licznym naciskom politycznym i upodobaniu szlachty do zaszczytów i przywilejów. Przy okazji nadarzała się okazja do uzupełnienia wiecznie pustej kasy królewskiej. Statut kawalera nakładał liczne obowiązki wobec króla i Rzeczypospolitej, ale także obciążenia finansowe, które oprócz wpisowego w wysokości 25 dukatów nakładały coroczne obowiązki wobec kapituły orderowej i filantropijne na rzecz szpitala Dzieciątka Jezus w Warszawie (w wysokości 4
dukatów). Jedyny dotychczasowy order – Order Orła Białego, był o wiele trudniejszy do uzyskania i raczej niedostępny dla większości ze względu na warunki statutowe. Order zajmował drugie najważniejsze miejsce w hierarchii orderów polskich zaraz po Orderze Orła Białego, a przed ustanowionym w 1792 r. Orderem Virtuti Militari.
Order nadawany był corocznie 8 maja, podczas uroczystości ku czci św. Stanisława w kościele św. Krzyża w Warszawie.
Do otrzymania orderu należało wykazać szlachectwo poprzez podanie czterech herbów ze strony ojca i czterech ze strony matki, czyli posiadanie pełni praw szlacheckich.
Wraz ze śmiercią odznaczonego, na rodzinę spadał obowiązek zwrotu insygniów Kapitale Orderowej. Niestety obowiązki filantropijne jak i rzetelność wywiązania się z ostatniego, czyli zwrotu dekoracji, pozostawiały bardzo wiele do życzenia.
Zaległości w składkach na szpital powiększały się, zwłaszcza po I rozbiorze Polski. Nie pomagały nalegania i rozkazy królewskie, groźby egzekucji skarbowych. Chętnych do wnoszenia corocznych opłat było coraz mniej. Taka dwuznaczna sytuacja trwała aż do 1832 roku, kiedy ukazem cara Mikołaja I order wraz z Orderem Orła Białego został włączony do kapituły orderów rosyjskich, a podatek orderowy został zniesiony.
Order składa się ze czteroramiennego, złotego krzyża maltańskiego, z wieńcem i emaliowanym medalionem pośrodku.
W medalionie znajduje się postać świętego Stanisława na wprost z literami S-S po bokach. W polach krzyża umieszczone zostały cztery orły polskie. Na stronie odwrotnej medalion zawiera trzy wplecione w siebie litery „S. A. R.”, mające oznaczać skrót od łac. Stanislaus Augustus Rex.

Dzieje orderu zostały przerwane III rozbiorem Polski, kiedy wszystkie trzy polskie ordery uległy likwidacji wraz z całym państwem. 

Ekstremalnie rzadka pozycja z epoki. Prawdopodobnie jeden z pierwszy wykonanych w 1765 roku. Możliwe wtórne pokrycie emalii na dolnych orłach. Orły oryginalne. 

Po raz pierwszy w ofercie w naszej Firmie, znakomita proweniencja. Pozycja do najlepszych kolekcji.

Wymiary: 38.5 x 41 mm.
Ordery w Polsce, H. Sadowski, Warszawa 1904 r.