Zygmunt III Waza Półportugał 5 dukatów 1612 Kraków ex. Frankiewicz collection - RZADKOŚĆ R8
Opis
Aw.: Popiersie króla w prawo, w koronie i zbroi. Płaszcz spięty broszą na ramieniu. W otoku: SIGISMVNDVS III D G REX POL ET SVE
Rw.: Czteropolowa tarcza, z herbami Polski, Litwy, Szwecji i Gotlandii z małą centralną tarczą z herbem Snopek – Wazów. Całość opasana łańcuchem Orderu Złotego Runa. Przy koronie miniaturowa data 161Z. W otoku: M D LIT RVSIE PRVSI – MASO SAM LIVO 161Z
Emisje portugałów nie podlegały obowiązującym ordynacjom menniczym. W rozporządzeniu z 10 grudnia 1590 roku, wydanym przez Jana Firleja, podskarbiego wielkiego koronnego, czytamy: ... sztuki 5- i 10- dukatowe, są bite ku czci J. Królewskiej Mości, z jego popiersiem, celem rozdania ich w podarunku... Pierwsze portugały i półportugały nie posiadały nominałów. Dopiero w latach 1611-1612, na monetach złotych pojawił się nominał, zapisany cyframi rzymskimi: X i V. Nie jest do końca jasne, w jakiej mennicy były bite portugały. Początkowo J. Tyszkiewicz, a za nim M. Gumowski przypuszczali, że bito je w Wilnie. Jednak wybijane w Wilnie dukaty mają zarówno sygnatury podskarbiowskie, jak i znaki urzędników menniczych. Na większości portugałów i półportugałów koronnych nie umieszczano herbów podskarbiowskich, właśnie dlatego, że ich bicie odbywało się za wolą króla, nie podlegały też one nadzorowi podskarbich. Obecnie badacze uznają, iż wybijano je w Krakowie. Dziś półportugały Wazów są monetami bardzo rzadkimi i poszukiwanymi. Półportugały notowane są w wielu wielkich kolekcjach XIX wieku, jak i współczesnych. Moneta od zawsze wzbudza emocje gdy pojawiają się na aukcji, jest to moneta bardzo reprezentacyjna, doskonale skomponowana w konwencji polskiego manieryzmu.Oferowany numizmat pochodzi z jednej z największych kolekcji monet polskich Frankiewicza, która została sprzedana w 1930 roku na aukcji w Niemczech.
Obecnie jedyny znany egzemplarz znajduje się w Ermitażu, zatem nasz egzemplarz jest jedynym dostępnym na rynku egzemplarzem.
O ogromnej rzadkości monety świadczy również jej brak w kolekcji Potockich, Sobańskiego, Czerwińskiego, Chełmińskiego czy Czapskiego.
Półportugały należą do najrzadszych monet z czasów panowania Zygmunta III i są wyjątkową ozdobą każdego zbioru.
Jedyna szansa na uzupełnienie kolekcji o ten numizmat ponieważ ostatni raz był oferowany ponad 90 lat temu.
Kopicki 1423 (R8); Kurpiewski 1722 (R8); Frankiewicz 190 ; Złoto Wazów TI 64 (R8)