Księstwo Kijowskie, Włodzimierz Olgierdowicz (1367/77-1394), Moneta srebrna, typ z krzyżem, późne lata osiemdziesiąte lub wczesne dziewięćdziesiąte XIV w.
Opis
Aw.: Tamga książęca w perełkowej obwódce, bez śladów legendy.
Rw.: Krzyż grecki w wąskiej, perełkowej obwódce. W otoku:…II И. Ślady przebicia na drugiej
stronie monety tego samego typu.
Moneta z przedwojennej kolekcji. Włodzimierz Olgierdowicz, starszy, przyrodni brat Władysława Jagiełły, pojawił się po raz pierwszy w 1367 roku jako książę witebski, a wkrótce potem został osadzony w świeżo zdobytym przez Litwę (ok. 1362 r.) Kijowie. Dzielnicowe księstwa litewskie nie miały charakteru dziedzicznego i kniaziowie byli przenoszeni przez hospodara z jednego udziału do drugiego, jednak Kijów był stolicą na tyle ważną, że dał Włodzimierzowi podstawy do prób usamodzielnienia się i przekształcenia udziału w dziedziczne wielkie księstwo. Początkowo książę współpracował lojalnie z hospodarami z Wilna, ale z czasem, jak czytamy w „Kronice Bychowca”, kniaź Władimir biegał w Moskwu i tiem probiegał otczinu swoju Kijew, skąd został usunięty przez Jagiełłę i Witolda jesienią 1394 roku. Na pociechę Witold dał mu prowincjonalny Kopyl, gdzie Włodzimierz zmarł po kilku latach (ustalenia Jana Tęgowskiego). Już we wczesnych latach pięćdziesiątych XIV wieku we wschodniej Kijowszczyźnie pojawiły się lokalne imitacje dirhemów Złotej Ordy (była to prawdopodobnie pierwsza emisja monety na Rusi od XI wieku) i emisję tę kontynuował w Kijowie Włodzimierz. Jego monety sklasyfikował i ustalił ich chronologię Heorhyj Kozubowśkyj, aczkolwiek Konstantin Chromow kwestionuje przynależność do Włodzimierza niektórych wczesnych emisji naśladujących ordyńskie. Wątpliwości nie dotyczą jednak przedstawianych tu dwu typów, których przynależność do Włodzimierza potwierdzona jest jego tamgą (paraheraldycznym znakiem kreskowym) przypominającą schematyczny kościół. Na rewersie pierwszego jest znak stanowiący prawdopodobnie inicjał tytułu Kniaź, na rewersie zaś drugiego widzimy krzyż, zazwyczaj z kulkami w kątach. Oba te motywy, monogram i krzyż równoramienny, mimo ruskiej formy monet, wywodzą się z mennictwa zachodniego i np. w mennictwie Rusi Suzdalskiej ich prawie nie widzimy. Monety Włodzimierza miały bardzo niestabilny standard, a ponieważ nie są wspominane w znanych nam źródłach pisanych, nie wiemy ani jak się nazywały, ani jakie relacje łączyły je z monetami krajów ościennych. Typ V, z krzyżem, w późnej fazie rozpadł się na dwa typy jednostronne (a nawet brakteatowe): VI z tamgą i VII z krzyżem, już pozbawione napisów. Emisja lat osiemdziesiątych i wczesnych dziewięćdziesiątych zdominowała Kijowszczyznę, ale po upadku Włodzimierza szybko zniknęła z obiegu. Późny syn Włodzimierza, Olelko (Aleksander), odzyskał z czasem Kijów, ale już bez prawa bicia monet. Był protoplastą książąt Słuckich. Od jego młodszego brata, Iwana, wywodzą się książęta Bielscy.
Patyna.
Kozubowski typ V, znanych ponad 600 egz. (BRP)