Bolesław III Krzywousty (1102-1138) Denar majestatowy, 1107-1113, mennica Kraków
Opis
Aw.: Na szerokim tronie, zdobionym trójlistkami na poręczach, zasiada władca na wprost, z odkrytą głową; w prawej dłoni dzierży miecz, oparty sztychem o ramię; lewą wznosi otwartą.
W otoku: B O Ŀ Z E Ŀ A V S
Rw.: Ozdobny krzyż równoramienny z parami kulek w kątach.
W otoku: B Ŀ Z E Ŀ A V S
Moneta z przedwojennej kolekcji. Pokonanie i podporządkowanie starszego brata Zbygniewa, w 1107 roku i następnie wygnanie go z kraju oznaczało osiągnięcie pozycji jedynego władcy Polski przez Bolesława III (jeszcze wówczas nie Krzywoustego). Książę uczcił sukces zmianą typu monety na przedstawienie majestatowe, nawiązujące do typu wprowadzonego niegdyś przez Bolesława Szczodrego (na najwcześniejszych odmianach otoczone napisem przechodzącym z rewersu na awers: Denarius ducis Boleslai). To przedstawienie władcy było potem jeszcze kilkakrotnie naśladowane w kolejnych pokoleniach Piastów. Zmiana typu po pięciu latach od wprowadzenia poprzedniego wzoru denarów oznaczała jednocześnie uruchomienie nowego systemu monetarnego — renowacji monety, tj. okresowej wymiany obiegowej monety na nową, połączonej z poborem podatku. Do zakończenia emisji tego typu i kolejnej wymiany doszło prawdopodobnie w 1113 roku, kiedy książę, złamawszy złożoną bratu przysięgę i kazawszy go okaleczyć, dorobił się hańbiącego przydomka „Krzywousty” i został zmuszony do odbycia długotrwałej, publicznej pokuty.
Patyna.
Suchodolski. 2; Stronczyński. 37a-b; Kopicki. 38. (BRP)