Zygmunt III Waza. Portugał medalowy wagi 10 dukatów 1588
Opis
Aw.: Popiersie króla w wysokim kapeluszu zdobionym piórami i klejnotami,
w bogatej, renesansowej szacie. W otoku legenda w dwóch liniach:
)SIGISMVN: III: D:G:RE – POLONI:M:D:L) //.RVS.PRVS.MASV&-DESSV REX
Rw.: Trzy wieńce laurowe z napisami:
COELI/TVS – SVBLI/MIA – DAN/TVR (Godność nadana mu przez niebiosa). W otoku:
+ANNO+- +SALVTIS+ - +1588+ (w roku zbawienia 1588)
Zygmunt III Waza był synem króla Szwecji Jana III i Katarzyny Jagiellonki, córki Zygmunta I Starego. W drodze elekcji wybrany został w 1587 roku na króla Rzeczpospolitej po śmierci Stefana Batorego. W latach 1592-1599 był jednocześnie królem Szwecji. Portugał ten nie został wybity jako środek płatniczy, lecz na cześć nowo ukoronowanego króla. Pełnił funkcje medalu (stąd często spotykane ślady oprawy i zawieszek) oraz wyrafinowanego królewskiego upominku. Znane są nieliczne odbitki w złocie wagi 5 i 10 dukatów oraz w srebrze. Portugał ten jest przykładem doskonałej, późnorenesansowej sztuki medalierskiej w Polsce. Ekstrawaganckie nakrycie głowy królewskiej i bogaty strój znalazły się też na awersach medalowych talarów wybitych przez mennicę w Olkuszu w pierwszym (1587) roku panowania młodego króla (ur. 1566 r.). Podstawowy katalog monet złotych świata Friedberg, Gold coins of the World, wydany w USA w roku 2009 (edycja 8), zamieścił opis tego portugała (Poland.888) z fotografią właśnie naszej monety z krótkim komentarzem -RARE-. W podręczniku J. Tyszkiewicza wyceniony był na 500 marek w złocie i zaopatrzony dodatkowo w znak zapytania, co było wskazówką dla ówczesnych kolekcjonerów, że monety takiej w handlu nie spotkał.
Friedberg.88; Gumowski (Medale Zygmunta III).7; Stahr (Medale Wazów) s. 48-49; H-Cz.790; Kaleniecki (-); Tyszkiewicz.500?