Władysław IV Waza. Dukat 1637, Toruń, z kolekcji Potockich
Opis
Aw.: Popiersie króla w prawo, w koronie i zbroi. Na piersi Order Złotego Runa. W otoku: VLAD IIII D G REX POL ET SVE M D L RP
Rw.: Anioł podtrzymuje owalny kartusz z herbem miasta. U dołu inicjały I-I W otoku: MONETA AVR CIVIT THORVNENSIS 1637
Dukaty z 1637 roku znane są w dwóch typach: z popiersiem w rycerskiej zbroi (oferowany egzemplarz) oraz w kirysie husarskim zdobionym na ramieniu głową lwa. Ekstremalnie rzadka odmiana z miniaturową literką P i dużymi cyframi 37 w dacie. Podobny egzemplarz sprzedawany był na naszej Aukcji 4, lot 161. Opisywany egzemplarz ma przesunięty napis otokowy oraz inny układ kropek przy głowie anioła. Dukat z 1637 roku z puncą Pilawa należał do zbioru Andrzeja Potockiego, który zgromadził największy zbiór monet polskich, liczący z dubletami ponad 14 tysięcy egzemplarzy. Pierwotna kolekcja została stworzona przez Franciszka Potockiego (1788-1853). Po jego śmierci odziedziczyła go Anna Branicka z Wilanowa, która przekazała go w 1891 roku swojemu bratankowi Andrzejowi Potockiemu (1861-1908). W 1902 roku Andrzej Potocki został mianowany namiestnikiem Galicji, a 12 kwietnia 1908 roku został zastrzelony przez ukraińskiego nacjonalistę. Do 1945 roku zbiór był przechowywany w Krakowie i był uważany za największy jakościowo oraz ilościowo zbiór monet polskich. Obejmując kolekcję, Andrzej Potocki zatrudnił do jej uporządkowania, a także jako doradcę do spraw zakupów wybitnego numizmatyka Władysława Bartynowskiego, który w latach 1902 -1908 penetrował dla niego liczne zagraniczne zbiory i aukcje. W 1904 wypatrzył do jego zbioru dukata toruńskiego z 1637 z małą literką. Moneta ta należała do gdańskiego kolekcjonera Johna Philippa i została w 1904 roku wystawiona na aukcji w firmie Sally Rosenberg. Moneta nie była ilustrowana i dokładnie opisana, stąd umknęła uwadze innych nabywców. Przez wiele lat dukat ten był traktowany jako jedyny egzemplarz znajdujący się w krajowej kolekcji. Dwa pozostałe znane były w zbiorze w Malborku i w Ermitażu. Był w zbiorze Radziwiłła − 1782. Jego znaczenie dla ówczesnych numizmatyków było tym większe, że w okresie przedwojennym dukat tej odmiany nie wystąpił już na żadnej innej aukcji.
Ekstremalnie rzadki dukat ze znakomitą proweniencją (punca potockich na awersie).
Pięknie zachowany. Duży połysku menniczego.
Literatura: Kopicki 8296; CNCT 1431; Kaleniecki nie notuje, inne odmiany s. 236; Parchimowicz 1887 e