Stanisław August Poniatowski. Półgrosz 1786 MIEDZI KRAIOWEY, PRÓBA
Opis
Aw.: Pod koroną królewski monogram i data 1786
Rw.: Napis w pięciu wierszach: POŁ / GROSZA / Z MIEDZI / KRAIOW / EB (Efraim Brenn)
Niezmiernie rzadka moneta, próbnie wybita z nowoeksploatowanych złóż miedzi z kopalni w Miedzianej
Górze koło Kielc. Dotychczas do produkcji monety miedzianej w Polsce stosowano miedź sprowadzaną
głównie z Węgier.
W 1786 roku Sejm przeprowadził reformę menniczą podwyższając wartość dukata i obniżając wartość srebra
w złotówce. Znalazło to swe odbicie w parytecie miedzi do złota i srebra. O ile dotąd za dukata płacono 1005
półgroszy miedzianych, to po reformie już dukat kosztował 1080 sztuk półgroszy. Miedzi w kraju brakowało,
stąd zintensyfikowano jej poszukiwania i wydobycie. W 1786 roku rozpoczęto jej wydobycie pod Kielcami.
Jej pierwsze transporty, w symbolicznej ilości, dotarły do mennicy w końcu 1786 r, większe ilości w 1787 roku.
Jeszcze w 1786 roku Komisja Skarbowa pozwoliła komisji menniczej wybijać tymczasowo większą ilość monety
miedzianej, aniżeli dotychczas - w stosunku do złota i srebra.
Na monetach miedzianych, wybijanych już z miedzi wydobytej w kraju, umieszczano napis "z miedzi krajowej".
Nasz półgrosz z datą 1786 a więc bity z pierwszych, minimalnych dostaw miedzi do mennicy dokonanych
w końcu 1786 roku, wybity został za tymczasową zgodą Komisji. Była to efemeryczna próbna emisja półgroszy
z krajowej miedzi, których produkcja, widać nieopłacalna, wznowiona została dopiero w 1792 roku.
Zestawienie zysku menniczego za 1786 rok nie wykazuje żadnego zysku z bicia półgroszków! Dopiero w 1787 roku
"hamernie" z Kozienic dostarczyły znaczniejsze ilości miedzianych krążków do Mennicy. Stąd emisję tą uznać
możemy za próbną, i to bardzo niewielką, skoro w polskich zbiorach posiada tą monetę tylko Muzeum Czapskich,
a notował ją też zbiór Radziwiłła.
Kopicki 2175 R7; Plage 21; H-Cz. 3287 R7