Aw.: Korona otwarta o trzech dużych fleuronach liliowatych i dwóch małych, w formie krzyżyków. Na obręczy z trzech wklęsłych krzyżyków widoczny lewy.
W otoku wewnętrznym +KAZIMIRVS ↑ PRIMVS,
w zewnętrznym +DEI8GRACIA 8REX●POLONIE (litery LO stłoczone, O niepełne ślady poprawiania stempla, po słowie GRACIA znak złożony z krzyża opartego na dwu pierścieniach).

Rw.: Orzeł w koronie, z rozetkami na końcach skrzydeł otoku GROSSI↓CRACOVIENSSES (dwukrotnie wybity).

Grosze Kaźmirza Wielkiego […] z uwagi na swoją ważność naukową w wysokiej trzymają się cenie” — pisał Kazimierz Stronczyński w 1885 roku. Cenzura rosyjska nie pozwoliła mu napisać, co było i jest pierwszym powodem wysokiej ceny grosza krakowskiego: to jedna z kilku symbolicznych monet polskich, związana z fundamentalnym czasem budowy nowego Królestwa Polskiego, wznoszenia gmachu, który — w dużej mierze dzięki geniuszowi politycznemu króla — przetrwał bez mała pół tysiąclecia. Ten walor symboliczny wzmacnia świetnie wymodelowany Orzeł Biały na rewersie.
„Ważność naukowa” nie zmniejszyła się przez dwa wieki i wciąż niewiele wiemy o emisji tych monet. Zapis „grosze krakowskie” pojawia się już w 1336 roku, ale oznacza wówczas jeszcze nie monetę, a jednostkę pieniężną, odpowiednik 16 denarów krakowskich. Monety o tym nominale pojawiły się znacznie później, ale nie mamy żadnego bezpośredniego, pisemnego poświadczenia ich emisji. Można tylko w przybliżeniu wskazać, że było to około 1360 roku, kiedy standard grosza praskiego był bliski przyjętemu w Krakowie. Jest bowiem oczywiste, że grosze krakowskie naśladują grosze praskie. W końcu XVIII wieku Tadeusz Czacki widział nawet polskie egzemplarze z napisem grossi Pragenses. Napis Kazimirus Primus, po raz pierwszy eksponujący cyfrę dynastyczną na monecie polskiej, również trawestuje wzór czeski. Kazimierz przedstawia się w nim jako pierwszy król Polski tego imienia. Emisja groszy krakowskich miała prawdopodobnie na celu unarodowienie dominującego na polskim rynku grosza praskiego — przejęcie przez króla kontroli nad emisją głównej krajowej waluty. Na pewno nie bito ich zbyt długo — nie pozwolił na to niedostatek srebra — a już w 1367 roku król gwałtownie zmienił politykę monetarną. Zaczął ściągać z obiegu grosze w zamian za wybijane z nich niepełnowartościowe kwartniki. W ten sposób prawdopodobnie znakomita większość groszy krakowskich kilka lat po wybiciu trafiła do tygla. Możliwe jednak, że grosz krakowski zdążył zainspirować wielkiego mistrza krzyżackiego, Winrycha von Kniprode, do wprowadzenia w Prusach dużych monet, które później otrzymały nazwę półskojców.
Znane odmiany groszy zinwentaryzował Ryszard Kiersnowski. Oferowany egzemplarz, pięknie zachowany i w pełni czytelny, przedstawia jednak nieznaną mu, bardzo interesującą odmianę. Na awersie, w słowie POLONIE, rytownik pominął jedną literę, prawdopodobnie L, po czym zagładził drugie O i przerobił je, wtłaczając tam LO. Tymczasem w innym miejscu, między GRACIA a REX, pojawiła się pusta przestrzeń, którą rytownik wypełnił niezwykłym znaczkiem w formie prostego krzyżyka opartego na dwu pierścieniach. Znak taki przypomina gmerk mieszczański, nie był jednak w tej postaci notowany w monografii Wittyga. Odmiana zatem nie polega tylko na nieznanym znaku, ale na pojawieniu się znaku w miejscu, w którym dotychczas żadnego znaku nie było. Wersja legendy Cracoviensses, formalnie błędna, występuje na większości groszy i Kiersnowski sądził, że uważano ją za poprawną. (BRP)
Ryszard Kiersnowski w 1973 roku naliczył 37 istniejących egzemplarzy, z czego tylko 11 w zbiorach prywatnych. Od tego czasu na rynku pojawiły się jeszcze cztery wraz z niniejszym (aukcja zbioru Karolkiewicza, PDA-PGN i dwie aukcje Antykwariatu Numizmatycznego).
Moneta z doskonałą proweniencją ze zbioru XIX-wiecznego antykwariusza i kolekcjonera Henryka Bukowskiego ze Sztokholmu, wielkiego mecenasa sztuki i kultury polskiej, fundatora polskiego Muzeum w Raperswilu.

Piękna patyna. Wyjątkowy egzemplarz.

Kopicki 344; R. Kiersnowski, Grosze Kazimierza Wielkiego, WN 1973, Av. nienotowany, Rv. odm E.