Stanisław August Poniatowski. Talar próbny 1771, Warszawa
Opis
Aw.: Głowa króla w prawo w wieńcu.
W otoku: STANISLAUS AUGUSTUS D G REX POLONIÆ M D LITU
Na szyi władcy inicjały IPH
Rw.: Waga do ważenia monet, u góry napis: DAT IUSTI PRETIUM
u dołu data 1771
W 1771 roku wpłynął do komisji menniczej memoriał proponujący wybijanie monety polskiej
z czystego srebra. Powodem tej inicjatywy było masowe fałszowanie monety polskiej w mennicach sąsiednich Prus. Owo memorandum przygotowane przez Stolnika Wielkiego Koronnego Augusta Moszyńskiego, proponowało rezygnację z miedzi, jako dodatku do stopu monetarnego. Miało to wyeliminować, w myśl zamysłu autorów, możliwość podrabiania monety polskiej. Król Stanisław August Poniatowski postanowił sprawdzić, jak tak wybite monety miałyby wyglądać i zachowywać się w obiegu. Nakazał więc przygotowanie stempli. Zadanie to zlecono Janowi Filipowi Holzhauesserowi, medalierowi królewskiemu. Wykonał on komplet stempli całej serii monet: od srebrnego grosza do talara. Monety wybito jako próby. Nieznany jest nakład oryginalnych prób. Wiadomo, że król rozesłał je później znanym ówczesnym numizmatykom. Komplet tych monet otrzymał Samuel Madai z Królewca, który opisał je w przygotowywanym do druku dziele o talarach, wydanym w 1774 roku. Podobną serię monet otrzymał też numizmatyk i historyk gdański Karol Beniamin Lengnich, który również uwzględnił je w swoich rozprawach o monetach i kolekcjonerach. Jeden komplet trafił też wraz ze zbiorem Stanisława Augusta do Gimnazjum w Krzemieńcu.
W XIX wieku, w Mennicy Warszawskiej talary zostały ponownie dobite za pomocą oryginalnych stempli. Różnią się od wcześniejszych głębszym biciem i większą wagą. Bardzo rzadki i efektowny talar wyceniony w cenniku Berezowskiego na 100 złotych.
Piękne lustro mennicze. Talar o prawidłowej wadze. Bardzo wyraźny stempel. Prawdopodobnie późniejsze XIX-wieczne odbicie.
Kopicki 2463; Plage 474; H-Cz. 3129; Raczyński 509; Chełmiński 1474; Berezowski 100; Tyszkiewicz 35