Jan II Kazimierz. Półportugał 1652 A-T, Poznań UNIKAT odbitka talara w złocie wagi 5 dukatów

Cena wywoławcza:
300 000  PLN
Cena sprzedaży:
425 500  PLN
Data sprzedaży:
2016-10-22

Opis

Aw.: Popiersie króla w prawo, w koronie i zbroi folgowej zdobionej na ramieniu głową lwa, z wyłożonym koronkowym kołnierzem. Na piersi Order Złotego Runa.
W otoku: IOAN CASIMIRVS D GR EX POLO & SVEC M DL R P
Rw.: Ukoronowana dziewięciopolowa tarcza polsko-szwedzka opasana łańcuchem Orderu Złotego Runa, po bokach inicjały A-T (Andrzej Tymf, dzierżawca mennicy poznańskiej w latach 1660 – 1662). Herb Wieniawa bez tarczy pod Runem.
W otoku: MONETA NOVA REG(ni) P – OLO(niae) POSNAN(ia) FAC(tum) 1652 (Moneta nowa Królestwa Polskiego, Poznań wybił)

Wyjątkowej klasy numizmat, półportugał odbity stemplem niezwykle rzadkiego talara poznańskiego. Moneta pochodzi ze zbioru M. Frankiewicza, który sprzedano w 1930 r. w Berlinie. W katalogu aukcyjnym tejże kolekcji został opisany jako UNIKAT. Na rynku numizmatycznym pojawia się pierwszy raz po niemal pięćdziesięciu latach na Aukcji 1 Antykwariatu Numizmatycznego Pawła Niemczyka (lot 112). Jedyny, unikalny egzemplarz na rynku kolekcjonerskim. Przygotowania do wojny z kozacczyzną, wymagały w 1649 r. wybijania na masową skalę talarów i półtalarów. Po wygranej bitwie pod Beresteczkiem w 1651 roku mennica w Krakowie zaniechała emisji talarów. W związku z wprowadzeniem reformy monetarnej Komisja Mennicza nakazała jak najszybciej wprowadzić do obiegu nową, także drobniejszą monetę. W tym celu Rafał Leszczyński, podskarbi wielki koronny, sprowadził z Rostoku doświadczonego przedsiębiorcę - Andrzeja Tymfa. Zawarte wcześniej kontrakty z dzierżawcami mennic w Bydgoszczy Krakowie sprawiły, że Andrzej Tymf musiał otworzyć nowe mennice. Wybrał w tym celu dwa miasta o tradycji menniczej - były to Wschowa i Poznań. Andrzej Tymf, mając wsparcie podskarbiego koronnego, wybijał nie tylko nakazane uchwałą menniczą nowe orty, ale rozszerzył ofertę mennicy o monety złote i talary. W 1652 roku mennica rozpoczęła wybijanie talarów. Andrzej Tymf traktował talary prestiżowo. Miały mu one zaskarbić poparcie króla i dworu. Popiersie królewskie wykonano niezwykle starannie. Dodatkowo portret królewski i tarczę herbową opasano łańcuchem Orderu Złotego Runa.Starannie też wykonano stronę rewersową. Umieszczono na niej dziewięciopolową tarczę z herbami Polski, Litwy i Szwecji. Intrygująca jest legenda otokowa rewersu. Zamiast jak nakazywała tradycja wymieniania tytułów królewskich, znalazło się na niej określenie dotyczące charakteru monety: Moneta Nowa Królestwa Polskiego. Takie napisy często towarzyszyły wybijanej monecie srebrnej. Jednak w tym wypadku dopełniono ją dopiskiem określającym miejsce wybicia: Posnania Factum (wybita w Poznaniu). Nie można wykluczyć, że przy biciu talarów działalność menniczą wsparło miasto. Andrzej Tymf stemplami talarów i półtalarów odbijał w mennicy we Wschowie także wielodukaty. Podobnie stempel talara poznańskiego wykorzystano do bicia półportugałów. Zgodnie z tradycją wszelkie portugały i półportugały trafiały do króla, który jako jedyny decydował o ich przeznaczeniu. Tak było z wybitymi w Poznaniu stemplami talara półportugałami. Król obdarowywał nimi zasłużonych dworzan i magnatów. Przekazanie tych monet osobiście przez Andrzeja Tymfa bezpośrednio królowi, pomogło zapewne Tymfowi w dalszej karierze. W latach następnych obie mennice obficie wybijały monetę zarówno złotą jak i srebrną. Półportugał poznański odbity stemplem talara był w zbiorze Zygmunta Chełmińskiego z Szarawki. Został w 1904 roku sprzedany Henrykowi Mańkowskiemu, od którego odkupił go wraz z większością kolekcji Marian Frankiewicz. Jego zbiór licytowano w 1930 roku. Nieznane są późniejsze losy tego zbioru. W 1949 roku półportugał znalazł się w katalogu licytacyjnym Gruntala, gdzie licytowano zbiór hrabiego Aleksandra Orlowskiego. Półportugał jest jak dotąd unikatem, jako że na wszystkich aukcjach licytowany był ten sam egzemplarz. Jedyny znany egzemplarz. UNIKAT. Zdjęcie oferowanej monety użyte w katalogu Złoto czasów dynastii Wazów. t. II

Egzemplarz ma ślady reperacji (zawieszka) oraz wygrawerowaną cyfrę V w polu awersu.

Kopicki 1833R* jako UNIKAT; Friedberg 88; Złoto czasów dynastii Wazów, T.II K336 (R8*) (ten egzemplarz); Kaleniecki s. 361 ten egzemplarz


Literatura: Kopicki 1833R* jako UNIKAT; Friedberg 88; Złoto czasów dynastii Wazów, T.II K336 (R8*) (ten egzemplarz); Kaleniecki s. 361 ten egzemplarz
Stan zachowania: 4+
Waga: 16,23 g Au
Średnica: 44 mm
Metal: Au
Lot: 98
Data aukcji: 2016-10-22

Podobne przedmioty

Follow Us
Facebook Instagram YouTube
Antykwariat Numizmatyczny Michał Niemczyk od 1989 roku na rynku numizmatycznym
Organizujemy profesjonalne aukcje stacjonarne i internetowe. Posiadamy duże doświadczenie i renomę na rynku kolekcjonerskim i aukcyjnym na świecie. Oferujemy bezpłatną wycenę, skup gotówkowy i sprzedażą komisową, monet i medali z całego świata. W naszej ofercie znajdują się monety złote i srebrne (także monety inwestycyjne), złote sztabki, medale, odznaczenia, banknoty, monety współczesne, antyczne i średniowieczne. Wyceniamy pojedyncze przedmioty i całe kolekcje, pośredniczymy w gradingu amerykańskim monet i medali (NGC i PCGS). Gwarantujemy oryginalność, zapewniamy bezpieczeństwo, dyskrecję i kompleksową obsługę prawną transakcji. Zapraszamy do siedziby naszej Firmy, gdzie przyjmujemy numizmaty na nasze aukcje, bezpłatnie wyceniamy i prowadzimy skup za gotówkę.