Zygmunt II August. Dukat 1563, Wilno
Opis
Aw.: Popiersie króla w prawo, w koronie i zbroi, z długą rozdwojoną brodą.
W otoku: SIGIS AVG REX PO M D LIT
Rw.: Pod mitrą wielkoksiążęcą sześciopolowa tarcza, data 15-63.
W otoku: MONE AVRE MAG DVCA LI
Zygmunt August rozpoczął wybijanie dukatów w mennicy w Wilnie w 1549 roku, po objęciu władzy królewskiej w Polsce. Interesująca jest heraldyka stosowana na jego monetach. Na tarczy herbowej znajduje się sześć herbów. Królestwo Polskie reprezentuje orzeł polski. Pozostałe związane są z Wielkim Księstwem Litewskim (Pogoń, herb Litwy). W pozostałych polach znalazły się Archanioł herb Rusi Kijowskiej, niedźwiedź, herb Żmudzi, krzyż herb Wołynia. W środku wąż herb Sforców. Zygmunt August czuł się przede wszystkim Wielkim Księciem Litwy, a dopiero potem królem Polski. Stąd na tarczy wyeksponowano właśnie herby ziem wchodzących w skład Wielkiego Księstwa Litewskiego. Tradycyjnie w polu sercowym umieszczano herb rodowy panującego. Jednak w tym wypadku król umieścił herb swojej matki, królowej Bony. Znane są trzy odmiany napisowe dukata z datą 1563 z końcówką legendy: LITVA, LITV i LI. Odmiana z końcówką LI legendy rewersu była w kolekcjach K. Sobańskiego,
A. Potockiego, nie posiadali go Z. Chełmiński, H. Mańkowski, nie było go też w największym zbiorze monet litewskich A. Rackusa. Obecnie dukat tej odmiany notowany jest w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie. Po wojnie dukat wystąpił tylko na czterech aukcjach. Według zbadanych zbiorów znanych jest nie więcej niż cztery lub pięć egzemplarzy tej odmiany. Wariant ten nie jest też notowany w kolekcji E. Hutten-Czapskiego.
Rzadki i pięknie zachowany egzemplarz. Połysk menniczy na całej powierzchni monety.
Literatura: Kopicki 3327 (R7); Friedberg 2; Złoto czasów dynastii Jagiellonów 52 (R7); Kaleniecki s. 44; Ivanauskas (2013) 16SA8-3